พัฒนาการ คือ การเปลี่ยนแปลงความสามารถและพฤติกรรมที่เกิดขึ้นในมนุษย์ทั้งด้านร่างกาย สติปัญญา อารมณ์ซึ่งพัฒนาการในเด็กนั้น สามารถแบ่งออกได้เป็น 4 ด้านหลักดังนี้
พัฒนาการด้านกล้ามเนื้อ
กล้ามเนื้อมัดใหญ่ต้องอาศัยการพัฒนาการตามลำดับ เช่น การนั่ง ตั้งไข่ ส่วนกล้ามเนื้อมัดเล็กสามารถฝึกได้ด้วยการหยิบจับสิ่งต่างๆ การต่อบล็อกไม้ก็เป็นอีกหนึ่งทางเลือกที่ดีเช่นกัน
พัฒนาการด้านภาษาและการสื่อสาร
ทักษะการฟัง การทำตามคำสั่งได้ ใช้ภาษาท่าทางสื่อสิ่งที่ตัวเองต้องการได้ เช่น การบอกพ่อแม่ได้ว่ารู้สึกไม่สบายตัวตรงไหน
พัฒนาการด้านอารมณ์และสังคม
เด็กสามารถเรียนรู้การแสดงออกทางสีหน้าของคนรอบตัว รวมถึงแสดงออกถึงความคิดของตนกับคนรอบข้างผ่านสีหน้าได้ พ่อแม่ควรสอนให้เด็กควบคุมอารมณ์ตนเอง และมีมารยาทกับคนรอบตัว
พัฒนาการด้านการช่วยเหลือตัวเองและการปรับตัว
เช่น การกินอาหารด้วยตัวเอง เช็ดปาก แต่งตัว และเข้าห้องน้ำ
สามารถทำกิจกรรมอะไรได้บ้าง เพื่อเป็นการส่งเสริมพัฒนาการในเด็กแต่ละช่วงวัยอย่างเหมาะสม
ช่วงวัยทารก 0-1 ปี
เป็นช่วงที่คุณพ่อคุณแม่สามารถเล่นอะไรง่ายๆกับลูก เช่น เล่นตบมือ หรือจ๊ะเอ๋ รวมถึงยังสามารถให้พัฒนากล้ามเนื้อมัดเล็กผ่านการหยิบจับสิ่งต่างๆ พัฒนาด้านภาษาผ่านการอ่านหนังสือรูปภาพต่างๆ ได้ตั้งแต่ตอนนี้
ช่วงวัย 2-3 ปี
การฝึกให้ลูกทำกิจวัตรประจำวันด้วยตัวเองจะทำให้เด็กมีความภาคภูมิใจในตนเองมากขึ้น สามารถฝึกกล้ามเนื้อมัดเล็กและมัดใหญ่ไปพร้อมกันผ่านกิจกรรมต่างๆ เช่น เขียนระบายสี ต่อบล็อกไม้ หรือปีนป่าย
ช่วงวัย 3-5 ปี
เป็นช่วงวัยที่สามารถพัฒนาได้หลายรูปแบบและพร้อมเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ ดังนั้นหากได้เล่นตุ๊กตาหรือฝึกบทบาทสมมุติก็จะช่วยให้เด็กเรียนรู้และจดจำความรู้ที่มาจากการเล่นนั้น วัยนี้ยังเป็นวัยที่สามารถฝึกให้ลูกช่วยงานบ้านง่ายๆ เช่น กวาดบ้าน รถน้ำ ต้นไม้ ได้ด้วย